Urazy uzębienia zdarzają w wyniku działania dużych sił mechanicznych, a także na skutek zaawansowanego poziomu próchnicy. Uszkodzenia mogą dotyczyć fragmentu zęba, lecz niekiedy dochodzi również do złamania jego trzonu. Nie należy lekceważyć takiej sytuacji, tylko jak najszybciej udać się do dentysty. Nie istnieją domowe sposoby na samodzielne leczenie takiej przypadłości. Współczesna stomatologia posiada wiele metod zaradczych, a specjalista będzie wiedział jak naprawić ukruszony ząb. Szybkie działanie pozwoli na zahamowanie rozwoju uszkodzenia szkliwa, zapobiegnie dyskomfortowi i bolesności.
Złamany lub ukruszony ząb – najczęstsze przyczyny urazu
Ukruszony, czy też złamany ząb łatwo jest rozpoznać. Ostre i nierówne krawędzie po uszkodzeniu bez problemu można wyczuć dotykając je koniuszkiem języka. Trzeba jednak uważać, ponieważ nietrudno wtedy o skaleczenie, czy też urażenie wewnętrznej części policzka. Kawałek odłamanego zęba można też nieumyślnie połknąć lub się nim zadławić. Zdarza się, że część, która pozostała w dziąśle może zmienić swój kolor.
Oto najczęstsze przyczyny ukruszenia lub złamania zęba:
- Mechaniczny uraz. Często zdarza się, że ząb zostaje uszkodzony w wyniku gryzienia twardych pokarmów, takich jak np. skorupy orzechów oraz jabłka. Niektóre osoby traktują swoje uzębienie w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem. Otwierają nimi nakrętki, czy też kapsle od butelek, odkręcają różne przedmioty lub przygryzają długopisy.
Ukruszenie, czy też złamanie zęba może się zdarzyć podczas upadku. Dotyczy to zarówno małych dzieci, które uczą się chodzić, jak też nieco starszych oraz osób dorosłych np. podczas jazdy na rowerze. Duża liczba urazów zębów zdarza się również w wyniku wypadków komunikacyjnych, w trakcie aktywności ruchowych, uprawiania sportów kontaktowych, a także bójek. - Bruksizm. Przypadłość ta polega na nieświadomym zaciskaniu zębów, uderzaniu nimi o siebie i zgrzytaniu. Najczęściej zdarza się w nocy podczas snu. Siły jakie wtedy działają są większe, niż w trakcie gryzienia pokarmów, co powoduje ścieranie i pękanie szkliwa.
- Zaawansowany proces próchniczy. W konsekwencji niewłaściwej higieny jamy ustnej lub jej braku, twarde tkanki zęba ulegają ubytkom doprowadzając do ukruszenia lub też odłamania jego części.
- Niewłaściwa dieta. Źle zbilansowane pokarmy mogą przyczyniać się do niedoborów wielu cennych składników odżywczych, w tym szczególnie wapnia i witaminy D, co osłabia strukturę zębów. Destrukcyjnie na szkliwo działają też produkty żywnościowe zawierające szkodliwe kwasy.
- Noszenie biżuterii w jamie ustnej. Może ona w sposób niekontrolowany uderzać o szkliwo zębów, co przyczynia się do jego pęknięć i ukruszeń.
- Zgryz urazowy. Taka przypadłość występuje podczas choroby okluzyjnej. Zęby w łuku zębowym są nieprawidłowo położone i dlatego dochodzi do niewłaściwego ich zwarcia.
Co zrobić, gdy ukruszy się ząb trzonowy?
Przy uszkodzeniach zębów należy jak najszybciej udać się do gabinetu stomatologicznego. Zwlekanie z wizytą może doprowadzić do groźnych powikłań. W przypadku, gdy uraz dotyczy zęba trzonowego leczenie polega na uzupełnieniu braku wypełnieniem. W tym celu wykorzystuje się światłoutwardzalny materiał z kompozytu. Jego kolor stomatolog dobiera do naturalnej barwy zęba pacjenta.
Leczenie ukruszonego zęba
Leczenie ukruszonego zęba zależy od skali uszkodzenia. Dla jej określenia dentysta diagnozuje problem i wybiera najlepsze metody naprawcze. Istotny jest też czas zgłoszenia się do specjalisty od momentu zdarzenia. Przy niewielkim uszkodzeniu stomatolog najczęściej rozpoczyna naprawę od szlifowania ostrych krawędzi zęba. Dzięki czemu szkliwo jest chronione przed atakiem bakterii, ponieważ na nieregularnej krawędzi łatwiej mogłyby osadzać się resztki spożytego pokarmu, które byłyby doskonałą pożywką dla drobnoustrojów, co prowadzi do próchnicy.
Jeśli po urazie ząb jest żywy, ale naruszona została miazga, wtedy najczęściej stomatolog stosuje leczenie kanałowe.
W przypadku bruksizmu stosuje się zabiegi stomatologiczne, ortodontyczne, a także terapię wpływającą na zmniejszenie stresu i napięcia.
Dla wzmocnienia struktury szkliwa ważne jest także przestrzeganie odpowiedniej higieny jamy ustnej oraz prawidłowe nawyki żywieniowe.
Odbudowa ukruszonego zęba
Po uszkodzeniu zęba istotne jest to, żeby przywrócić mu estetyczny wygląd i prawidłowy kształt. W tym celu używa się właściwego wypełnienia. Specjalista może też zalecić wykonanie leczenia endodontycznego, a po jego zakończeniu założyć wkład koronowo-korzeniowy. Następnie ząb odbudowuje się przy użyciu światłoutwardzalnego wypełnienia kompozytowego. Jednak gdy ukruszeniu uległa większa jego część, wtedy stomatolog montuje koronę zębową. Czasami zakłada się również licówki, które są kolorystycznie dobrane do barwy pozostałego uzębienia pacjenta. Gdy złamanie jest rozległe i ząb nie nadaje się do leczenia, wtedy jedynym wyjściem jest jego ekstrakcja.
Jak zapobiegać pęknięciu lub ukruszeniu zęba przy dziąśle?
Jeśli ząb pękł lub ukruszył się przy dziąśle trzeba niezwłocznie udać się do stomatologa. Przede wszystkim oceni on stan korzenia. Jeśli nie jest najlepszy, wtedy należy go usunąć z dziąsła. Gdy wcześniej był leczony kanałowo, to można przystąpić do jego rekonstrukcji.
Jeśli po urazie, części złamanego zęba znajdują się przy dziąśle, to jest szansa na ich złączenie i odbudowę. Natomiast gdy uszkodzenie dociera poniżej linii dziąseł, wtedy fragmenty zęba najpewniej trzeba będzie usunąć.
Jednak takich przykrych konsekwencji można uniknąć. Przede wszystkim należy szczegółowo dbać o higienę jamy ustnej. Szczotkowanie zębów co najmniej 2 razy dziennie, płukanie jamy ustnej, czy też korzystanie z irygatora pozwoli uchronić przed uszkodzeniem szkliwa oraz próchnicą.
Ważne jest również, żeby regularnie odwiedzać gabinet stomatologiczny. Takie wizyty kontrolne pozwolą na monitorowanie stanu uzębienia i szybkie wdrożenie metod naprawczych w przypadku wykrycia nieprawidłowości. W porę wyleczone ubytki, czy też usunięcie kamienia nazębnego uchroni przed powikłaniami.
Ważna jest też profilaktyka codzienna, która dotyczy odpowiedniego zabezpieczania uzębienia w różnych sytuacjach. Warto np. używać ochraniaczy na zęby, jeśli ktoś uprawia sporty walki oraz inne dyscypliny sportu narażające szkliwo na pęknięcia.
Wystrzeganie się niektórych pokarmów
Szkodliwe dla szkliwa zębów są produkty, które zawierają cukier, ponieważ jest to pożywka dla bakterii wywołujących próchnicę. Warto też ograniczyć spożycie cytrusów, dlatego że posiadają one w swoim składzie kwasy szkodliwe dla zębów.
Cena naprawy ukruszonego zęba
Koszt naprawy ukruszonego zęba zależy od rodzaju użytego materiału, zastosowanej metody leczenia, a także miejscowości, w której znajduje się dany gabinet. Ceny wypełnień kompozytowych kształtują się między 200, a 400 zł. Natomiast założenie korony to wydatek rzędu 500-2000 zł. Za jedną licówkę trzeba zapłacić ok. 1500 zł.
