Szkorbut to dość rzadko spotykana wielonarządowa choroba, wywołana niedoborem kwasu askorbinowego. Często występowała u marynarzy i żeglarzy, którzy ze względu na długoterminowy pobyt na morzu, nie mieli dostępu do świeżych warzyw i owoców, a więc nie dostarczali organizmowi odpowiedniej dawki witaminy C.
Jak powstaje szkorbut?
Szkorbut powstaje w wyniku zbyt małej ilości witaminy C dostarczanej do organizmu. Kwas askorbinowy jest potrzebnym składnikiem mineralnym, wspierającym pracę układu odpornościowego. Jego suplementacja w czasie przeziębienia pomaga zwalczać uciążliwe objawy i ułatwia powrót do zdrowia. Jednym z najważniejszych zadań witaminy C jest synteza kolagenu, odpowiadającego m.in za właściwą budowę naczyń krwionośnych. Przeciwutleniające działanie kwasu askorbinowego pomaga przy ochronie organizmu przed wolnymi rodnikami. Witamina C wspomaga wchłanianie żelaza oraz przemiany tłuszczów i steroidów, a także niektórych aminokwasów. Organizm ludzki nie potrafi sam syntetyzować tej witaminy, musi więc dostawać gotową w odpowiedniej ilości z zewnątrz.
Przyczynami szkorbutu jest niedostateczna ilość dostarczanej w pożywieniu witaminy C. Może to być skutkiem ubogich diet i niedożywienia, wynikającego np. z uzależnienia lub z powodu biedy i głodu. Odchudzanie się i stosowanie restrykcyjnych diet opierających się na małej ilości pełnowartościowych produktów także powoduje braki składników mineralnych w organizmie. Niedobory witamin mogą też być skutkiem zaburzeń związanych z odżywianiem, jak bulimia czy anoreksja. Zmniejszenie apetytu wśród osób starszych również może powodować rozwijanie się szkorbutu. O suplementacji witaminy C powinny pamiętać osoby zmagające się z różnymi chorobami układu pokarmowego, które zaburzają prawidłowe funkcjonowanie i wchłanianie się substancji odżywczych.
Przejawy szkorbutu
Podstawowym objawem szkorbutu jest zaburzenie syntezy kolagenu. Wskutek tego naczynia krwionośne są bardziej podatne na pęknięcia i na ciele pojawiają się siniaki i samoistne krwawienia. Różnica jest też widoczna podczas gojenia się ran – potrzebny czas jest dłuższy niż zazwyczaj. Osoby chorujące na szkorbut mogą odczuwać zmęczenie, osłabienie i apatię, a także bóle mięśni i stawów. Pojawia się brak apetytu i stany depresyjne. Szkorbut objawia się też przerostem zapalnym dziąseł i utratą zębów, nawet tych zdrowych. Brak prawidłowego wchłaniania żelaza i wapnia skutkuje podatnością na złamania. Chorzy na szkorbut mogą też mieć uczucie ospałości i suchości w ustach.
Szkorbut – jak mu zapobiec?
Najlepszą profilaktyką przeciw tej chorobie jest dieta bogata w witaminę C. Witamina C jest składnikiem wielu owoców i warzyw. Znajdziemy ją m.in w owocach cytrusowych, porzeczkach, aceroli, truskawkach, kwiecie dzikiej róży, pomidorach, papryce czy marchewce. Zbilansowana dieta oparta na pięciu dziennych porcjach owoców i warzyw powinna zapewnić odpowiednią dawkę witaminy C. Jeśli z różnych powodów nie mamy czasu na zbilansowaną dietę, warto wspomóc się gotowymi suplementami z dużą dawką kwasu askorbinowego.
